การประคบเย็น เป็นอีกหนึ่งวิธีของการปฐมพยาบาลที่ช่วยให้คุณบรรเทาอาการเจ็บป่วยได้เป็นอย่างดี เพราะการประคบเย็นสามารถหาอุปกรณ์ได้ง่ายจากของใช้ในบ้านอย่างน้ำแข็งในตู้เย็น แต่การประคบเย็นควรกระทำด้วยความระมัดระวังและคำนึงถึงความเหมาะสม เพราะหากประคบเย็นนานเกินไปหรือบ่อยครั้งเกินไป อาจทำให้ได้รับอันตรายอย่างเนื้อเยื่อผิวตายจากความเย็นได้เช่นกัน ดังนั้นวันนี้เราจะพาคุณไปรู้ถึงประโยชน์ของการประคบเย็น พร้อมกับวิธีการประคบเย็นทำได้อย่างไร อีกทั้งการประคบเย็นช่วยอะไรได้บ้างพร้อมแล้วเราไปดูรายละเอียดกันเลย
ประโยชน์ของการประคบเย็น
การประคบเย็น สามารถลดอาการปวด บวมได้เป็นอย่างดี ที่สำคัญยังช่วยในการห้ามเลือดได้อีกด้วย เพราะความเย็นจะทำให้การไหลเวียนของเลือดถูกจำกัดซึ่งจะทำให้เกิดอาการชา รวมทั้งบรรเทาอาการฟกช้ำได้อีกด้วย คุณสามารถเก็บแผ่นประคบเย็นในชุดปฐมพยาบาลที่บ้าน หรือในรถของสำหรับกรณีฉุกเฉิน แผ่นประคบเย็นมีสารเคมีที่จะถูกกระตุ้นเมื่อเริ่มใช้งาน นอกจากนี้เรายังสามารถประคบเย็นด้วยวัสดุที่หาได้ในบ้านของคุณเอง แม้ว่าคุณจะไม่ชอบใส่น้ำแข็งในเครื่องดื่ม แต่การเก็บน้ำแข็งไว้ในช่องแช่แข็งก็เป็นความคิดที่ดี นั่นเป็นเพราะถุงน้ำแข็งสามารถช่วยให้ประคบเย็นได้อย่างรวดเร็ว ง่ายดาย และประหยัด
อุปกรณ์ที่สามารถนำมาประคบเย็นได้มีอะไรบ้าง
อุปกรณ์ช่วยในการประคบเย็นอาจแตกต่างกันไปตามประเภท ดังนี้
- ถุงน้ำแข็ง ทำได้เองโดยนำถั่วแช่แข็ง ข้าวโพดแช่แข็ง หรือน้ำแข็งประมาณ 0.5 กิโลกรัม ใส่ในถุงพลาสติกแล้วเติมน้ำเข้าไปให้พอท่วม หากใช้ถั่วหรือข้าวโพด ให้รีดลมออกจากถุงให้หมด ปิดถุงให้สนิท จากนั้นห่อด้วยผ้าขนหนูอีกชั้นก่อนนำมาใช้ประคบ
- ถุงเย็น ผสมน้ำสะอาดประมาณ 700 มิลลิลิตรกับแอลกอฮอล์ 250 มิลลิลิตรเข้าด้วยกันในถุงสำหรับแช่แข็ง ปิดถุงให้สนิท นำไปแช่ในช่องแข็งจนกว่าของเหลวจะก่อตัวเป็นเกล็ดน้ำแข็งแล้วจึงนำมาใช้ หากถุงเย็นเริ่มละลายหลังการใช้งาน สามารถนำกลับไปแช่แข็งใหม่และนำกลับมาใช้ซ้ำได้อีก
- ผ้าเย็น นำผ้าขนหนูไปชุบน้ำเย็นและบิดหมาด ๆ ก่อนนำไปใส่ไว้ในถุงพลาสติกแล้วแช่ช่องแข็งไว้ประมาณ 15 นาที
ประคบเย็น ทำอย่างไร ?
การประคบเย็นมีวิธีที่แตกต่างกันไปตามประเภท ดังนี้
- การประคบเย็นแบบแห้ง ให้นำถุงน้ำแข็ง แพ็คน้ำแข็ง หรือขวดที่บรรจุน้ำเย็นมาห่อด้วยผ้าสะอาดก่อน แล้วจึงนำมาประคบบริเวณที่บาดเจ็บเป็นเวลาประมาณ 15-20 นาที หรือนานตามที่แพทย์สั่ง ซึ่งผู้ป่วยอาจต้องปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญเพิ่มเติมถึงความถี่หรือจำนวนครั้งในการประคบเย็นอย่างเหมาะสม
- การประคบเย็นแบบเปียก ล้างมือให้สะอาดแล้วนำมาสก์หรือผ้าที่จะใช้ประคบไปชุบน้ำเย็น ก่อนบิดน้ำออกให้หมาด จากนั้นจึงนำมาประคบบริเวณที่ได้รับบาดเจ็บโดยตรงครั้งละ 10-15 นาที และนำผ้าสะอาดมาซับน้ำในบริเวณดังกล่าวออกก่อนล้างมือให้สะอาดอีกครั้ง ทำซ้ำให้ครบจำนวนครั้งตามคำแนะนำของแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญ
ข้อควรระวังของวิธีประคบเย็น
- การประคบเย็นเป็นวิธีที่ง่ายที่สุดวิธีหนึ่งในการรักษาอาการบาดเจ็บ แต่อาจมีผลกระทบ หากใช้ไม่ถูกต้อง
- ห้ามใช้น้ำแข็งกับผิวหนังโดยตรง เพราะสามารถที่จะเกาะติด และสามารถทำให้เกิดความเจ็บปวดได้
- อย่าแช่น้ำแข็งบริเวณใดจุดหนึ่งนานเกินไป เพราะอาจจะทำให้เกิดอาการบวมได้
- อย่าใช้การประคบเย็นสำหรับการบาดเจ็บที่ร้ายแรง ร่างกายไม่สามารถเยียวยาได้ด้วยการประคบเย็นหากได้รับบาดเจ็บที่รุนแรง
- อย่าใส่น้ำแข็งในบริเวณที่มีความรู้สึกลดลง หรือชาจากโรคเบาหวาน หรือโรค Raynaud’s syndrome รวมทั้งสำหรับการบาดเจ็บในระยะยาว เช่น โรคข้ออักเสบการระคายเคืองเรื้อรัง และอาการตึงของข้อต่อ ควรใช้ความร้อนในการเพิ่มการไหลเวียนของเลือด
ทุกคนต้องเคยได้รับบาดเจ็บ และปวดเมื่อยกล้ามเนื้อหลายครั้งในชีวิต การประคบเย็นที่ใช้เวลาเพียงไม่กี่นาที สามารถช่วยบรรเทาได้ทันทีหากอาการไม่รุนแรงจนเกินไป เราสามารถทำชุดประคบเย็นจากของใช้ในบ้านได้ เช่น น้ำแข็ง ผักแช่แข็งบรรจุถุง หรือแม้แต่ผ้าขนหนูแช่แข็ง นอกจากนี้ยังควรมีเจลประคบเย็น หรือแผ่นประคบเย็นไว้ในชุดปฐมพยาบาลในกรณีฉุกเฉินเพื่อการใช้งานที่สะดวก เพราะอาการบาดเจ็บเหล่าสามารถเป็นได้ทันทีเมื่อเราไม่มีการระวังตัวนั่นเอง
